Як савецкі дыпламат расстраляў у Баранавічах двух польскіх паліцэйскіх
Пра падзеі, што адбыліся ў 1929 годзе ў Баранавічах, пісалі многія выданні ў свеце. Бальшавіцкі чыноўнік у паліцэйскім пастарунку пастраляў у нашым горадзе паліцэйскіх.
Гэтыя падзеі адбываліся, калі Баранавічы ўваходзілі ў склад міжваеннай Польшчы.
Усё пачалося 2 красавіка 1929 года. У той дзень супрацоўнік гандлёвага прадстаўніцтва СССР у Берліне Іван Апанасевіч разам з жонкаю сышоў на баранавіцкі перон, дзе праз нейкі час павінен быў перасесці на цягнік да Масквы. Аднак савецкі чыноўнік (які паходзіў з Малой Каўпеніцы) нечакана вырашыў наведаць сваю вёску, дзе жыў тады яго родны брат.
Дыпламат і паліцыянты
Што адбылося падчас сустрэчы братоў, невядома. Але ў той самы дзень Апанасевіч з’явіўся ў паліцэйскім пастарунку ў Сталовічах і папрасіў паратунку. Па словах савецкага гандлёвага прадстаўніка, ён баяўся, што на яго быццам бы рыхтуецца замах. Паліцэйскія спраўдзілі дакументы і паведамілі Івану, што ён не мае права знаходзіцца на тэрыторыі Польшчы.
У суправаджэнні паліцэйскага Апанасевіч з жонкаю вярнуўся ў Баранавічы. А 19-й гадзіне іх прывезлі ў чыгуначны пастарунак паліцыі. Там Апанасевіч прад’явіў савецкі службовы пашпарт з польскаю візаю. Ён яшчэ раз сцвердзіў, што на яго рыхтуецца замах. Намеснік баранавіцкага старасты прапанаваў Апанасевічам паехаць у гатэль і там пераначаваць. Ён абяцаў прыставіць да іх паліцэйскую ахову. Аднак Апанасевіч папрасіўся пераначаваць у паліцэйскім пастарунку, дзе адчуваў сябе больш бяспечна.
Страляніна ў пастарунку
Раніцай наступнага дня у пастарунак прыйшлі рэферэнт бяспекі Баранавіцкага стараства Багдан Кухаркоўскі, камендант паліцыі Шпэла і павятовы лекар, каб дапамагчы арганізаваць выезд савецкага чыноўніка ў СССР.
Пасля некалькіх хвілін размовы лекар з камендантам паліцыі выйшлі з пакоя. Разам з Апанасевічам і жонкай застаўся Кухаркоўскі і дзяжурны па пастарунку паліцыянт Фелікс Жалязкоўскі.
У гэты час заваніў тэлефон. І калі Кухаркоўскі падняў трубку і пачаў з некім размаўляць, Іван Апанасевіч раптоўна выхапіў пісталет і зрабіў тры стрэлы. Ад першага стрэлу быў цяжка паранены ў патыліцу Кухаркоўскі. Дзве кулі трапілі ў Жалязкоўскага – пад лапатку і ў скронь, адна куля выйшла навылет праз галаву.
Газета ABC (Мадрыд)Ад атрыманых ранаў Жалязкоўскі памёр пад вечар у баранавіцкім шпіталі. Кухаркоўскага перавезі ў Вільню, дзе збіраліся рабіць трэпанацыю чэрапа, аднак пазней вырашылі не чапаць кулю ў галаве. Апанасевіча трымалі ў гарадскім шпіталі пад вартаю. Да яго на сустрэчу прыязджаў савецкі консул.
Дзіўная смерць
Бальшавіцкая амбасада заявіла палякам, што Апанасевіч быў звольнены з займанай пасады за некалькі дзён да здарэння і таму вяртаўся дахаты. Зброя была ўжытая для абароны сакрэтных дакументаў, якія ён вёз з сабою.
Сам Іван Апанасевіч патлумачыў, што яшчэ ноччу пастанавіў ажыццявіць даўні намер – забойства адаго ці двух прадстаўнікоў польскай улады, што бароняць буржуазны лад жыцця. Нейкіх згрызотаў сумлення ён не адчуваў.
Савецкага дыпламата збіраліся праверыць на вар’яцтва.
Аднак 6 красавіка, а 10-й гадзіне раніцы, Іван Апанасевіч раптоўна памёр у шпіталі ад інфаркту. Польскія газеты сцвярджаюць, што смерць надышла якраз у той час, калі адбывалася пахаванне памерлага паліцыянта і труну выносілі з касцёла.
Хто такі дыпламат Апанасевіч
Як пазней пісалі польскія газеты, Апанасевіч у 1914 годзе з’ехаў з Каўпеніцы на тэрыторыю Расіі – хутчэй за ўсё, у пачатку Першай сусветнай вайны ён быў прызваны ў расійскае войска. Падчас рэвалюцыі Іван пайшоў працаваць у ЧК, дзе актыўна прымаў удзел у розных акцыях «чрезвычайки».
Пасля скасавання ЧК быў чальцом Калегіі і Сакратарыята ГПУ. У 1923 годзе кіраўніком палітычнага бюро. Пасля сканчэння Вышэйшай тэхнічнай школы быў прызначаны адным з кіраўнікоў аднаго з аддзелаў гандлёвага прадстаўніцтва СССР у Берліне.
Як высветлілася, Апанасевіч часта па дарозе у Расею ці Нямеччыну пад рознымі прычынамі заставаўся на некалькі дзён у брата пад Баранавічамі. Магчыма, у апошні раз ён заўважыў за сабою польскіх таемных агентаў у цывільным і таму звярнуўся ў паліцыю.
Гэты выпадак у гісторыі горада сёння амаль забыты. Апанасевіча пахавалі недзе на праваслаўных могілках. Пасля ўсталявання савецкай улады ў верасні 1939 года пра яго магілу ніхто не ўзгадаў.
Жалязкоўскага ганарова пахавалі на каталіцкіх могілках, побач з Абеліскам па памерлых ад эпідэміі бежанцаў. Да сённяшняга часу яго помнік не захаваўся.
Чытаце таксама: Забытая гісторыя Баранавіцкай радыёстанцыі
Як выглядаў першы герб Баранавіч, пра які ўжо ніхто не памятае
Забытая гісторыя знакамітага мясакамбіната ў Баранавічах
Вы можете обсудить статью в нашем паблике ВКонтакте или Одноклассниках. Подписывайтесь на наш телеграм-канал или инстаграм. Смотрите наши ролики на Youtube, пишите и присылайте фото в наш телеграм-бот @bar24_bot.
Если вы стали свидетелем необычного явления или происшествия, вас волнует какая-то проблема, пишите и присылайте фото в наш телеграм-бот @bar24_bot